Onderzoek vluchtelingenopvang – Samen verder, en hoe?
Er komen elk jaar vluchtelingen naar Nederland. Bijvoorbeeld omdat ze gevlucht zijn voor de oorlog in Syrië of Oekraïne. In Duiven, Westervoort en Zevenaar vangen we ook vluchtelingen op. Maar wat vinden inwoners en vluchtelingen belangrijk bij het samenleven? Dat onderzochten wij eind 2024.
Waarom dit onderzoek?
Er was een online raadpleging, een fysieke raadpleging in de vorm van een spel en een papieren raadpleging. We hebben extra moeite gedaan voor deelname van jongeren, Oekraïense vluchtelingen, statushouders en mensen die moeite hebben met lezen en schrijven.
Ruim 2500 Liemerse inwoners deden mee het onderzoek, bedankt daarvoor!
Resultaten
De resultaten van het onderzoek zijn bekend. Opvallend is dat deelnemers bijna allemaal hetzelfde denken over het samenleven met vluchtelingen. Zij hebben dezelfde prioriteiten, los van hun houding tegenover vluchtelingen. Bijna 80% van de deelnemers vindt dat goed samenleven van twee kanten moet komen. Deze vijf thema’s vinden jullie het meest belangrijk:
- Dat vluchtelingen de Nederlandse taal en cultuur leren
- Dat vluchtelingen werken of een opleiding volgen om aan werk te komen
- Dat iedereen zich in en rond een opvanglocatie veilig voelt
- Dat er meer woningen komen voor alle inwoners, ook voor vluchtelingen
- Dat inwoners extra geïnformeerd worden over de komst en opvang van vluchtelingen
Wat gaan we met de resultaten doen?
Wij vinden de uitkomsten van het onderzoek belangrijk. We gaan aan de slag met de resultaten en verwerken deze in onze plannen. Hier kunnen we onder andere mee aan de slag:
- Vluchtelingen sneller aan het werk helpen:
We werken samen met bijvoorbeeld het Werkgeversservicepunt (WSP), de Regionale Sociale Dienst (RSD), werkgevers en (taal)scholen om werk te vinden dat bij hen past. We zorgen dat ze hun talenten goed mogelijk kunnen inzetten.
Vluchtelingen sneller Nederlands laten leren:
Goede organisatie van taallessen. Dit doen we samen met taalscholen, de bibliotheek en opleidingsinstituten. We bieden extra hulp via Taalmaatjes en vrijwilligerswerk. Dit is vrijwillig, maar we verwachten wel inzet.
Kennismaking met de Nederlandse cultuur:
We geven informatie over gezondheidszorg, onderwijs, geldzaken en sociale omgang.
Duidelijke leefregels op opvanglocaties:
We hebben oog voor de veiligheid en leefbaarheid op en rondom opvanglocaties. We werken samen met welzijnsorganisaties en vrijwilligers. We communiceren tijdig met omwonenden en vluchtelingen. - Meer woonmogelijkheden:
We zoeken oplossingen zoals deelwonen en flexwoningen voor starters, urgentiegevallen en vluchtelingen.
Meer informatie
Infographic resultaten
Rapport online raadpleging
Rapport fysieke raadpleging
Resultaten gemeente Zevenaar
Veel gestelde vragen
Over de raadpleging
Wat is een raadpleging?
De raadpleging is een groot onderzoek dat bestaat uit verschillende vragen. De raadpleging wordt ook een PWE-raadpleging genoemd: een Participatieve Waarde Evaluatie . Deze methode is ontwikkeld door de Technische Universiteit Delft. In een PWE-raadpleging kunnen inwoners op een laagdrempelige manier een advies geven over een vraagstuk van een overheid. In ons geval het vraagstuk ‘Samen verder, en hoe?’
De raadpleging wordt in opdracht van gemeenten Duiven, Westervoort en Zevenaar uitgevoerd door OnMigration en Populytics.
Waarom deden de Liemerse gemeenten deze raadpleging?
Het thema vluchtelingen is er actueel. Wij zijn een gemeente die samen met alle inwoners verantwoordelijkheid neemt. Het Rijk geeft gemeenten de opdracht deze mensen een thuis te geven. De regering die er nu is verandert misschien de regels. Maar voorlopig blijft de opdracht die wij hebben hetzelfde. Dit betekent dat wij een taakstelling hebben. Dit is een bepaald aantal vluchtelingen die wij op moeten vangen.
Samen gaan we verder, als inwoners en vluchtelingen. En wat vindt u daarbij belangrijk? Daarover zijn er verschillende wensen en meningen. Die wilden we horen en in kaart brengen. We vinden het belangrijk dat inwoners daarbij betrokken zijn. Daarom deden we dit onderzoek.
Over vluchtelingen en vluchtelingenbeleid
Waarom vluchten mensen naar Nederland?
Mensen vluchten omdat er oorlog, conflict of geweld is in hun land. Of omdat ze worden vervolgd. Bijvoorbeeld vanwege hun etniciteit, nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging, of seksuele geaardheid.
De meeste vluchtelingen blijven in hun eigen land, of gaan naar een land in de buurt. Een klein deel van de vluchtelingen reist verder. Bijvoorbeeld omdat de landen in de buurt ook niet veilig zijn. Of omdat er zo veel vluchtelingen zijn dat die landen het niet meer aankunnen.
Welke groepen vluchtelingen zijn er?
Vluchtelingen zijn mensen die uit een ander land naar Nederland zijn gevlucht. Bijvoorbeeld omdat ze niet veilig zijn in hun eigen land. Er zijn verschillende groepen vluchtelingen:
- Asielzoekers: Dit zijn vluchtelingen die in Nederland willen blijven. Ze wachten nog op een beslissing over hun asiel aanvraag en wonen in een opvanglocatie.
- Statushouders: Dit zijn mensen die in Nederland mogen blijven Ze hebben dus een verblijfsvergunning. Zij hebben een eigen woning, kamer of appartement. Of ze wachten in een opvang op een eigen woonruimte.
- Vluchtelingen uit Oekraïne: Zij hoeven geen verblijfsvergunning aan te vragen, want daar heeft de Europese Unie afspraken over gemaakt. De gemeenten zorgen voor opvang waar deze vluchtelingen kunnen blijven.
Deze raadpleging gaat over alle drie de groepen vluchtelingen. Deze raadpleging gaat niet over arbeidsmigranten. Dat zijn mensen die voor kortere of langere tijd naar Nederland komen om hier te werken
Welke opvang is er voor vluchtelingen?
Het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) regelt in Nederland de opvang van vluchtelingen. Zij geven veel informatie over de opvang van vluchtelingen in Nederland. Bijvoorbeeld op deze website van het COA: https://www.coa.nl/nl/watiswaar.
Er zijn verschillende plekken waar vluchtelingen wonen of naartoe kunnen. Hieronder staat een overzicht van deze plekken:
- Aanmeldcentrum: Komen vluchtelingen net binnen in Nederland? Dan gaan ze eerst naar een aanmeldcentrum. Bijvoorbeeld in Ter Apel, of Budel. Ze kunnen daar asiel aanvragen. Asiel is een vergunning om in Nederland te mogen blijven.
- Opvanglocatie: Vanuit het aanmeldcentrum verhuizen asielzoekers naar een opvanglocatie in een gemeente. Hier wonen vooral vluchtelingen die nog niet weten of ze mogen blijven (asielzoekers). Daarom heten deze locaties ook wel asielzoekerscentra. In een opvanglocatie wonen soms ook vluchtelingen die wel mogen blijven (statushouders), maar die nog geen woonruimte hebben. Deze vluchtelingen moeten soms lang wachten. Dat komt doordat er te weinig woningen zijn.
- Noodopvang: In de opvanglocaties is niet genoeg plek voor alle vluchtelingen. Daarom moeten vluchtelingen naar de noodopvang. Dit zijn tijdelijke plekken met minder voorzieningen dan de gewone opvanglocaties. Ze hebben bijvoorbeeld geen eigen kamer met hun familie. Of het zijn alleen plekken om te slapen.
- Gewone woningen in de wijk: Vluchtelingen die mogen blijven, (statushouders) hebben recht op woonruimte. Bijvoorbeeld een woning, kamer of appartement. Ze betalen hier zelf voor.
- Speciale plekken voor vluchtelingen uit Oekraïne: Vluchtelingen uit Oekraïne verblijven in opvanglocaties op verschillende plekken in de gemeenten. Ze verblijven soms ook bij mensen thuis.
Hoeveel vluchtelingen verblijven er nu in de gemeenten Duiven, Westervoort en Zevenaar?
Er verblijven vluchtelingen op verschillende plekken in de gemeenten Duiven, Westervoort en Zevenaar. Hier onder staat een overzicht.
Opvanglocaties
- Er zijn drie opvanglocaties in de gemeenten Duiven en Zevenaar.
- In Duiven verblijven ongeveer 270 vluchtelingen (nareizigers) in twee hotels.
- In Zevenaar verblijven 155 vluchtelingen in een locatie op de Hunneveldweg. Hier komt binnenkort een gebouw bij, aan de Mercurion 2. De mensen die in de buurt wonen weten dit al.
Gewone woningen in de wijk
Gemeenten in Nederland houden niet bij hoeveel statushouders er wonen. Maar alle gemeenten moeten elk jaar voor een aantal statushouders woningen vinden. Dit is dan voor alleenstaanden en voor gezinnen. Omdat gezinnen samen in een huis wonen, hebben we dus minder woningen nodig dan het aantal statushouders.
In Westervoort lukt het meestal om woningen te vinden voor alle statushouders. In Duiven en Zevenaar lukt het voor het grootste deel, maar niet voor iedereen. Moet een statushouder wachten op woonruimte? Dan woont die in een opvanglocatie met mensen die nog niet weten of ze in Nederland mogen blijven. Dit kan een aantal maanden duren.
Over hoeveel statushouders gaat het ongeveer?
- In 2023 konden in Westervoort 30 statushouders gaan wonen in 11 woningen.
- In 2023 konden in Duiven 43 statushouders gaan wonen in 20 woningen.
- In 2023 konden in Zevenaar 85 statushouders gaan wonen in 39 woningen.
En dit jaar (2024) vraagt de landelijke overheid om 51 mensen in Duiven op te vangen, 31 mensen in Westervoort en 95 mensen in Zevenaar.
Vluchtelingen uit Oekraïne
De gemeenten Duiven, Westervoort en Zevenaar hebben verschillende opvanglocaties voor vluchtelingen uit Oekraïne. Ze verblijven soms ook bij mensen thuis.
- De gemeente Duiven vangt op 5 locaties ongeveer 200 Oekraïners op.
- De gemeente Westervoort vangt op 2 locaties ongeveer 150 Oekraïners op.
- De gemeente Zevenaar vangt op 4 locaties ongeveer 200 Oekraïners op.
Mogen vluchtelingen werken?
Weten vluchtelingen nog niet of ze in Nederland mogen blijven (asielzoekers)? Dan mogen ze al wel werken. Dit mag op 3 manieren:
- Ze mogen werken voor de opvanglocatie. Bijvoorbeeld schoonmaken of klusjes doen. Daar kunnen ze een klein beetje geld mee verdienen.
- Ze mogen vrijwilligerswerk doen.
- Na zes maanden mogen ze ook betaald werk doen. Daar moeten ze wel een speciale vergunning voor vragen.
Vluchtelingen die in Nederland mogen blijven (statushouders) moeten betaald werk doen. Kan dat niet? Dan moeten ze vrijwilligerswerk doen.
Vluchtelingen uit Oekraïne mogen snel betaald werk en vrijwilligerswerk doen. Ze hebben alleen toestemming nodig van de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND). De IND beoordeelt alle aanvragen van mensen die in Nederland willen blijven.